„Notandi:Martin/Vísindasmiðjur/Glös á hvolfi“: Munur á milli breytinga
(Ný síða: == Markmið == Að kanna loftþrýsting og samloðun vatns í glösum sem haldið er á hvolfi. == Áhöld og efni == * Glas * Vatn * Karton * Bakki til að grípa vatnið ef (þegar!) það sullast niður == Framkvæmd == Klippum niður karton svo það passi yfir glasið. Hellum vatni í glas (alveg eða næstum upp að brún) og leggjum kartonið yfir. Höldum kartoninu þétt upp við opið á glasinu og snúum því á hvolf. Drögum höndina frá kartoninu og fylgjumst m...) |
(spjald úr karton og álpappír) |
||
| (4 millibreytingar ekki sýndar frá sama notandanum) | |||
| Lína 1: | Lína 1: | ||
== Markmið == | == Markmið == | ||
Að kanna | Að kanna þrýsting í glösum sem haldið er á hvolfi. | ||
== Áhöld og efni == | == Áhöld og efni == | ||
* Glas | * Glas | ||
* Vatn | * Vatn | ||
* | * Þunnt spjald (jafnvel álpappír) | ||
* Bakki til að grípa vatnið ef (þegar!) það sullast niður | * Bakki til að grípa vatnið ef (þegar!) það sullast niður | ||
== Framkvæmd == | == Framkvæmd == | ||
<div class="skref-listi"> | |||
{{skref|Finnum til spjald eða sníðum til svo það passi yfir glasið.}} | |||
{{skref|Hellum vatni í glas (alveg eða næstum upp að brún) og leggjum spjaldið yfir.}} | |||
{{skref|Höldum spjaldinu þétt upp við opið á glasinu og snúum því á hvolf. Drögum höndina varlega frá spjaldinu og fylgjumst með því hvað gerist.}} | |||
</div> | |||
<br style="clear: both"> | |||
== Niðurstöður == | == Niðurstöður == | ||
:''Lýsið því í eigin orðum hvað gerðist.'' | :''Lýsið því í eigin orðum hvað gerðist.'' | ||
| Lína 21: | Lína 26: | ||
Utan við glasið er þá loftið að ýta á allar hliðar glassins en til þess að vatnið geti fallið niður þyrfti loftþrýstingurinn inni í því að lækka og þá þrýstir hærri loftþrýstingurinn fyrir utan glasið á kartonið og heldur vatninu uppi. | Utan við glasið er þá loftið að ýta á allar hliðar glassins en til þess að vatnið geti fallið niður þyrfti loftþrýstingurinn inni í því að lækka og þá þrýstir hærri loftþrýstingurinn fyrir utan glasið á kartonið og heldur vatninu uppi. | ||
=== | === Frekari prófanir === | ||
Ef ekkert vatn væri í glasinu mundi kartonið detta niður þegar þið sleppið því. Hversu lítið vatn ætli þurfi til að kartonið haldist uppi? | Ef ekkert vatn væri í glasinu mundi kartonið detta niður þegar þið sleppið því. Hversu lítið vatn ætli þurfi til að kartonið haldist uppi? | ||
== Til kennara == | |||
Það er hægt að nota alls konar efni í spjaldið, jafnvel álpappír. Álpappírinn er hins vegar svolítið sveigjanlegur og kannski heldur erfitt fyrir yngri nemendur að snúa glasinu á hvolf með álpappírnum einum. | |||
Auðveldara væri að nota eitthvað aðeins stífara, jafnvel nota karton sem ætti að vera aðgengilegt í hverjum skóla. Á því er sá galli að kartonið blotnar. Því mætti t.d. útbúa spjald úr kartoni og líma álpappír á eða utan um kartonið, eða vefja kartonið í álpappír. | |||
Núverandi breyting frá og með 9. júní 2024 kl. 00:38
Markmið[breyta | breyta frumkóða]
Að kanna þrýsting í glösum sem haldið er á hvolfi.
Áhöld og efni[breyta | breyta frumkóða]
- Glas
- Vatn
- Þunnt spjald (jafnvel álpappír)
- Bakki til að grípa vatnið ef (þegar!) það sullast niður
Framkvæmd[breyta | breyta frumkóða]
Niðurstöður[breyta | breyta frumkóða]
- Lýsið því í eigin orðum hvað gerðist.
Til nemenda[breyta | breyta frumkóða]
Þetta kann að líta nokkuð ótrúlega út því vatn ætti að detta niður og kartonið er ekki fast við glasið. En hvað er það þá sem heldur því uppi?!
Það er loftið sem er allt í kringum okkur. Loft er gert úr sameindum sem eru á stöðugri hreyfingu og rekast utan í allt sem það snertir. Við tökum alla jafna ekki mikið eftir þessu því þessi svokallaði loftþrýstingur er allt í kringum okkur. Við getum samt fundið fyrir því ef loftþrýstingurinn breytist (t.d. fáum við oft hellu ef við sitjum í flugvél sem er að taka á loft eða lenda).
Utan við glasið er þá loftið að ýta á allar hliðar glassins en til þess að vatnið geti fallið niður þyrfti loftþrýstingurinn inni í því að lækka og þá þrýstir hærri loftþrýstingurinn fyrir utan glasið á kartonið og heldur vatninu uppi.
Frekari prófanir[breyta | breyta frumkóða]
Ef ekkert vatn væri í glasinu mundi kartonið detta niður þegar þið sleppið því. Hversu lítið vatn ætli þurfi til að kartonið haldist uppi?
Til kennara[breyta | breyta frumkóða]
Það er hægt að nota alls konar efni í spjaldið, jafnvel álpappír. Álpappírinn er hins vegar svolítið sveigjanlegur og kannski heldur erfitt fyrir yngri nemendur að snúa glasinu á hvolf með álpappírnum einum.
Auðveldara væri að nota eitthvað aðeins stífara, jafnvel nota karton sem ætti að vera aðgengilegt í hverjum skóla. Á því er sá galli að kartonið blotnar. Því mætti t.d. útbúa spjald úr kartoni og líma álpappír á eða utan um kartonið, eða vefja kartonið í álpappír.
